Không một khách viếng thăm nào có thể nghi ngờ về sự giàu có của Phan Thiên Ân. Với những người ngoại quốc, cái tên T.A. Phan được thì thầm trong nể trọng và ghen tức. Dù ông rất kín đáo và tránh né mọi ồn ào của báo chỉ hay dư luận, ông và những công ty của ông vẫn được nói đến thường xuyên trên những tạp chí thương mại. Họ cho ông cái bí danh là “The quiet Vietnamese”, và năm 2011, tạp chí Forbes cho tên ông vào hàng thứ 7 trong những người giàu nhất thế giới.
Nhưng tự trong thâm tâm, không cần những ước tính, ông cũng biết là ông rất giàu. Cái giàu tiền bạc chỉ là một con số để thiên hạ thị phị.
Cái giàu thực sự là sự sung mãn về sức khỏe, về tình yêu, về nhiệt tình, về kiên nhẫn, về cá tính, về đạo đức. Trong tất cả mọi khía cạnh, nếu tính chung, ông thực sự là người giàu nhất thế giới
Lời Tựa
Tôi nhớ một buổi tối đàm đạo với một người trẻ tuổi về giá trị của đồng tiền. Giọng cô ta hăng say “Có những thứ mà đồng tiền không thể mua được”, tôi cười đùa “Đồng ý, nhưng đó là những thứ mà tôi không cần”.
Nói vậy nhưng trong thâm tâm, tôi vẫn thông cảm cái băn khoăn của tuổi mới lớn về tiền bạc. Tôi đã lớn lên với câu kinh thánh như “Người giàu mà lên được Thiên Đường còn khó hơn con Lạc Đà chui qua lỗ kim”, hay những lời nói được ghi là danh ngôn như “Không có tài sản lớn lao nào mà không thu nhập bằng tội ác” rồi những so sánh chế diễu về những tên trọc phú với kẻ thanh bần.
Lớn lên, ra đời, sau bao nhiêu bài học về tủi nhục, nghèo hèn, thua kém và thất bại, tôi bắt đầu biết kính trọng giá trị của đồng tiền. Tôi không biết cái nghèo có mang lại hạnh phúc hay nhân cách cho ta không? Nhưng tôi thấy người ta đã nhân danh cái nghèo để bào chữa cho bao nhiêu tội ác, từ đấu tranh giai cấp cho đến trộm cướp lường gạt.
Nhưng từ kính trọng đồng tiền đến thờ phượng nó lại là một thái cực bao người đã lầm lỗi. Chính tôi cũng đã bỏ mất bao thì giờ để tìm cách làm giàu theo kiểu gia tốc của Mỹ, kiểu fast food, (something for nothing, get rich quick). Lại thêm một lô những bài học. Các triết lý nhân quả của nhà Phật mà tôi đã bỏ quên luôn luôn hiện diện. Muốn có trái ăn, phải biết trồng cây. Đồng tiền chỉ là những trái quả tạo thành từ hạt giống, công sức và thời gian cùa mình. Không chịu bỏ gỗ vào lò sưởi mà ngồi đợi hơi nóng, thì cái đợi chờ phải là thiên thu.
- Bí mật của Phan Thiên Ân- Người giàu nhất thế giới (Phần cuối)
- Bí mật của Phan Thiên Ân- Người giàu nhất thế giới (Phần II – Tờ kinh số 10)
- Bí mật của Phan Thiên Ân- Người giàu nhất thế giới (Phần II – Tờ kinh số 9)
- Bí mật của Phan Thiên Ân- Người giàu nhất thế giới (Phần II – Tờ kinh số 8)
- Bí mật của Phan Thiên Ân- Người giàu nhất thế giới (Phần II – Tờ kinh số 7)
Sau những bước vấp đó, tôi bắt đầu đi trong vững vàng. Xã hội và sở thuế bắt đầu sắp tôi vào danh sách những người giàu có. Có tiền, tôi thấy mình rộng lượng hơn, thương và kính trọng tha nhân hơn, nhưng trên hết, tôi thương và kính trọng tôi hơn. Những mặc cảm với những người dân đã đô hộ chúng ta như người Mỹ, người Nhật, người Tàu, người Pháp đã biến mất.
Tôi viết cuốn sách này để kỷ niệm ngày tôi thoát xác, bay cao với thế giới. Tôi viết cho tôi, hơn là cho bất cứ ai. Cuốn sách như cuốn nhật ký, giữ kín ở một góc tối nào trong đống sách vở tài liệu thu gom từ bao năm đi và sống.
Nhưng một buổi tối ở khách sạn Metropole ở Hà Nội làm tôi thay đổi ý định. Tôi đến Việt Nam với một phái đoàn đầu tư của một công ty lớn của Mỹ. Tên chủ tịch chiếm một phòng lớn nhất gọi là Presidential suite. Tôi chỉ ở một Junitor Suite, tiền phòng chỉ có 420 Đô la mỗi ngày, nhưng cũng bằng tiền lương nguyên năm của một kỹ sư trẻ ở xứ mình. Tối đó, sau một ngày họp hành mệt nghỉ, tên chủ tịch Mỹ kéo tôi xuống Bar, ngồi uống rượu nghe hắn đánh đàn dương cầm nghêu ngao bài “ My way”. Chung quanh cả bọn điếu đóm lăng xăng hát theo, kể cả những tên không ở trong phái đoàn. Tôi nhìn quanh tất cả đều là ngoại quốc, trừ những anh bồi bàn. Tôi chợt thấy thật cô đơn trong cái ồn ào và trong cái tráng lệ tuyệt mỹ của một khách sạn năm sao. Tôi thèm muốn bóng dáng của người Việt, mong có thêm những bạn đồng hành cùng quê hương cho tôi khỏi thấy mình vong thân ngay trên xứ sở của mình.
Tôi cho in lại cuốn sách này để mong những người Việt đi sau tránh những lỗi lầm và thu ngắn cuộc hành trình để gia nhập cộng đồng thế giới với niềm hãnh diện và trong sự kính nể của những người ngoại quốc. Tôi nghĩ là người đọc không cần biết tên tuổi tôi làm gì nên xin được ghi là “VÔ DANH”. Tôi không định kiếm tiền bằng cuốn sách này, nên xin gửi cho các cơ quan thiện nguyện bán và lấy tiền gây quỹ cho họ. Ai không có phương tiện mua, thư về cho nhà xuất bản, chúng tôi sẽ gửi tặng. Tôi cũng không giữ bản quyền. Ai nghĩ là điều gì trong cuốn sách có lợi, xin tự cho trích dịch hay xuất bản lại. Nếu có lòng, xin mua thêm nhiều cuốn gửi tặng bạn bè. Vả lại, sau năm ngàn năm văn hiến của nhân loại, không có tư tưởng ý kiến nào là mới lạ. Mọi dòng chữ trong cuốn sách này chỉ là một góp nhặt bắt chước từ nhiều nơi.
Lời chót tôi xin thưa với những người bạn trẻ là đừng bao giờ nghĩ rằng: “Đồng tiền sẽ giải quyết được mọi việc”. Tuy không quên những lợi ích do đồng tiền mang lại, nhưng tôi cũng không bao giờ quên những phúc lộc không cần đến tiền. Tôi có một bộ áo vét rất đẹp để trong tủ. Chiếc áo này hơi lạ là không có túi, tôi đã lấy dao cạo hết áo túi ra rồi. Đây là bộ áo cuối cùng tôi sẽ mặc khi chết. Nó nhắc nhở tôi rằng khi nằm xuống, tôi không cần bất cứ một túi đựng cho bất cứ một đồ vật gì.
Cho nên khi có người hỏi tôi tại sao trong công việc làm ăn, tôi cứ thích cho FREE nhiều thứ sản phẩm, nhiều dịch vụ. Tại sao tôi không có vẻ gắn bó gì lắm với tiền bạc. Tôi đã cười nói “ Khi bạn không cần phải hỏi điều đó, bạn sẽ có câu trả lời.”
Mong bạn lên đường. Khi đi là sẽ đến.
Phần thứ I – Chương 1
Khi Người Thầy Đã Sẵn Sàng Người Học Trò Xuất Hiện
“Chỉ có cặp mắt là còn giữ được thanh xuân”, ông nghĩ thầm khi quay bước ra khỏi căn phòng đọc sách. Hơn 20 ngàn bộ sách, đóng gáy mạ vàng, xếp ngăn nắp trên những kệ có cửa kính, cao đến nóc nhà. Một chiều cao vĩ đại, trên 20 mét. Để lấy sách, người ta phải đứng trên một bậc thang máy tự động, chạy lên xuống hay ngang dọc. Nhưng thực ra, tất cả những kiến thức của thế gian này chỉ là một trưng bày cho đẹp mắt tòa nhà. Ông vừa mua một hệ thống điện toán mới nhất, trong đó ông có thể đem ra trước mặt bất cứ trang sách nào của 20 ngàn cuốn sách cổ điển bằng một cái bấm nút.
Từ thư viện, ông bước ra ngoài hiên. Gọi là cái hiên nhưng nó lớn hơn cả một căn nhà trung bình. Trước mặt là những cột đá cẩm thạch thật cao lớn, tạc theo hình những cây cột Coliseum ở La Mã. Giữa hiên là một cái hồ phun nước kiến trúc bắt chước theo kiểu hồ ở đài kỷ niệm Lincoln ở Washington D.C. Khỏi cái hiên nhà là một bãi cỏ thật xanh thật rộng, ít nhất cũng bằng một sân vận động. Hai cây phượng vỹ đỏ chói cùng vài hàng dừa và viền quanh bãi cỏ là những hàng hoa tu-líp đủ màu như vườn xuân của Amsterdam. Cái lâu đài nằm trên một ngọn đồi lớn, dưới chân đồi là bãi biển riêng, với làn nước xanh biếc và bờ cát thật mịn, dưới bầu trời lúc nào cũng đầy ánh nắng của hòn đảo Maui, Hawaii.
Tất cả trang trí của tòa lâu đài vĩ đại, từ món nhỏ nhất đến món lớn nhất, đều nói lên cái sang trọng lộng lẫy của một bậc vương giả. Diện tích của toàn thể khu đất lên đến 80 mẫu tây, chia ra 3 khu: khu nhà ở, khu cho khách và khu cho gia nhân. Mỗi khu là một kiến trúc riêng biệt, rộng và huy hoàng như 3 khách sạn năm sao, châu đầu vào nhau nhưng vẫn giữ các hãnh diện riêng biệt. Nối liền 3 trực thăng và 1 sân đánh golf 8 lỗ. Cung điện của vua chúa rất vĩ đại của tòa lâu đài mang tên “V” này. Cái tên đơn giản gây nhiều đàm tiếu, cũng như mọi ước tính về phí tổn tổng cộng của toàn thể kiến trúc. Thấp nhất là 80 triệu Mỹ kim, cao nhất lên đến 200 triệu.
Không một khách thăm nào có thể nghi ngờ về sự giàu có của Phan Thiên Ân. Với những người ngoại quốc, cái tên T.A. Phan được thì thầm trong nể trọng và ghen tức. Dù ông rất kín đáo và tránh né mọi ồn ào của báo chí hay dư luận, ông và những công ty của ông vẫn được nói đến thường xuyên trên những tạp chí thương mại. Họ cho ông cái bí danh là “The quiet Vietnamese”, và năm vừa rồi, tạp chí Forbes cho tên ông vào hàng thứ 7 trong những người giàu nhất thế giới.
Nhưng tự trong thâm tâm, không cần những ước tính, ông cũng biết là ông rất giàu. Cái giàu tiền bạc chỉ là một con số để thiên hạ thị phi. Cái giàu thực sự là sự sung mãn về sức khỏe, về tình yêu, về nhiệt tình, về kiên nhẫn, về cá tính, về đạo đức. Trong tất cả mọi khía cạnh, nếu tính chung, ông thực sự là người giàu nhất thế giới.
Từ khi bắt đầu cuộc đời làm việc ở tuổi 16, đến năm nay, ông đã 76 tuổi đời. Sáu mươi năm của thăng trầm biến đổi, của mưa bão giang hồ, của đêm dài cô độc, của thất bại và chiến thắng, của vinh quang và tủi nhục. Sáu mươi năm dâu bể. Ngày nay, khi ông tự biết là mình đã đạt đến mục tiêu, đã thành người giàu nhất thế giới, Thiên Ân tự nhủ “Chỉ có đôi mắt là còn giữ được vẻ thanh xuân”.
Thiên Ân bước qua khu vườn rộng, rẽ vào một ngôi nhà nhỏ. Khí trời của buổi sáng lành lạnh nhưng thật tươi mát. Mỗi một hơi thở là một thần tiên.
Sóng biển vỗ thành một điệu nhạc êm dịu, chêm vào tiếng chim kêu ríu rít. Alan Chapman, người kế toán trưởng của công ty, nhân vật thứ hai cũa tập đoàn, người nhân viên lâu đời nhất cũa Thiên Ân, người cộng sự thân tín nhất, đang đứng đợi.
“Good morning, sir”.
Thiên Ân gật đầu chào lại, im lặng bấm những ám số để mở cánh cửa sắt dầy. Mặt của Chapman lộ vẻ băn khoăn. Ông thắc mắc rất nhiều khi người chủ yêu cầu ông đến gặp ở đây. Căn nhà nhỏ này là một bí mật được bao nhiều nhân viên của công ty Thiên Ân bàn tán. Chưa ai biết được là Thiên Ân chứa giữ gì sau cánh cửa im lìm này. Giờ đây, ông sắp sửa được trực diện với cái bí mật đó.
Ông hơi thất vọng khi bước vào phía trong. Căn nhà có 2 phòng, phòng trước bày biện rất đơn sơ. Một bộ bàn ghế bằng gỗ chạm xà cừ, đẹp nhưng không phải là loại đắt tiền. Quanh phòng là những kệ tài liệu, chắc chứa đựng rất nhiều những hồ sơ bên trong. Rải rác quanh phòng là những vật lưu niệm nho nhỏ, rất cá nhân. Một xấp thư, vài cái hình cũ, một lư hương đồng, vài bức tranh không lấy gì là đẹp.
Thiên Ân ra dấu cho Chapman ngồi xuống, rồi bắt đầu.
“Bạn già, tôi chưa bao giờ hỏi bạn về vấn đề này. Nhưng tôi muốn bạn thử tính giùm tôi xem tất cả tài sản của tôi, trừ đi những nợ nần, còn lại là bao nhiêu?” Chapman hơi ngạc nhiên, vì Thiên Ân không bao giờ để ý đến con số này. Nhưng Chapman biết rất rõ, máy điện toán trong phòng riêng của ông vẫn cộng trừ hàng ngày 2 con số tích sản và tiêu sản. Mỗi tối trước khi đi ngủ, ông biết rất chính xác là cho đến bữa tối nay, ông chủ Thiên Ân của ông có một tổng sổ tài sản thực sự là bao nhiêu.
“Thưa Ngài, cho đến tối hôm qua, trị giá tài sản, net worth, của Ngài là 4 tỷ 636 triệu đô la.”
“Nếu ta phải phát mại tất cả trong một thời gian ngắn, số tiền thu về thực sự của ta sẽ ước tính được bao nhiêu?
Chapman bắt đầu hoảng sợ trước câu hỏi.
“Thưa Ngài, trị giá nói trên là dựa trên trị giá theo đối chiếu biểu của các công ty. Các công ty này đều đang hoạt động tốt, trừ Techpro và Vias đang lỗ lã nhẹ. Cho nên nếu tìm được người mua đứng đắn, số tiền thu về còn có thể cao hơn số tiền trên. Tôi ước tính là mình có thể thu hoạch trên 6 tỷ Mỹ kim, trừ thuế lợi tức và tư bản dài hạn khoảng 2 tỷ, Ngài sẽ có khoảng 4 tỷ sau cùng.”
“Phải mất bao lâu để thanh toán hết mọi tài sãn ?”
Chapman thực sự kinh hoàng. “Tôi ước tính chừng 18 tháng. Hơn nữa số tài sản trên thuộc diện cổ phần trên thị trường chứng khoán và những trái phiếu chính phủ, nên Ngài có thể thu về 2 tỷ trong vòng 30 ngày. Phần còn lại còn tùy theo thị trường mua bán nhưng nến Ngài vội vàng, tôi nghĩ là mình có thể hoàn tất mọi dịch vụ trong vòng 12 tháng”.
Được rồi, vậy bạn già hãy bắt đầu quy trình phát mãi ngay lập tức. Liên lạc với các ngân hàng, các tổ hợp luật sư vân vân…. Dĩ nhiên bạn già biết phải làm những gì “.
Chapman thấy một luồng điện mạnh chạy qua cơ thể. Ông ríu lưỡi không nói nên lời. Sau cùng ông lắp bắp: “Dĩ nhiên, thưa Ngài, tôi biết cách thức. Nhưng thực sự tôi không hiểu. Tập Đoàn chúng ta vừa đạt được thành quả tốt đẹp nhất trong lịch sử Công ty. Năm vừa rồi, mức lời thuần của chúng ta gia tăng hơn 27%. Mọi Công ty đều được chăm sóc bởi những nhà quản lý đáng tin cậy. Cái hợp đồng vừa mới ký với Trung Quốc về hệ thống Viễn liên cho vùng Tứ Xuyên sẽ đẫy Công ty wireless Technology lên ngang hàng với các bậc đàn anh như AT&T, MCL. Tôi xin lỗi Ngài. Tôi chưa bao giờ vấn hỏi những huấn lệnh lớn cuả Ngài, nhưng lần này, thực sự tôi không sao hiểu nõi ?
Thiên Ân cười nhẹ. Ông nắm lấy bờ vai của Chapman, nhìn dịu dàng vào cặp mắt cuả Chapman.
“Bạn già tin cậy của tôi. Bạn còn nhớ huấn lệnh đầu tiên của tôi khi tôi vừa tuyễn bạn làm việc. 35 năm rồi phải không?” Chapman không cần suy nghĩ.
“Thưa Ngài, Ngài ra lệnh là mỗi năm, khi tính xong mức lời thuần, lấy 30% từ quỹ ra trao tặng cho tất cả các cơ quan từ thiện hay cá nhân nghèo khổ”.
“Và lúc đó bạn già đã nghĩ rằng tôi là một thằng thương gia khùng, bạn có còn nhớ ?”
“Thưa Ngài, tôi quả có so đo về về huấn lệnh này “.
Thiên Ân ngửa nhìn lên trần nhà, rồi quay về phía biển.
” Và bây giờ, bạn già có đồng ý là lo ngại của bạn già hơi quá đáng không ?”
” Thưa Ngài, vâng ”
” Vậy thì bạn già hãy bình tâm. Hãy tin cậy vào sự phán đoán của tôi lần này. Để tôi thử giãi thích cho bạn già nghe về kế hoạch. Tôi năm nay cũng đã 76 tuổi. Nhu cầu cuả tôi bây giờ rất giản dị. Vợ của tôi đã mất từ lâu, những cuộc tình tiếp theo chỉ là những giải trí nhẹ nhàng mà bây giờ tôi không còn thấy thú vị nữa. Hai thằng con trai ,6 đứa cháu nội, 10 đứa chắt… đã vui hưởng đời sống riêng tư của bọn chúng, và sự nghiệp của mỗi đứa cũng đã rất vững vàng. Tôi không còn ham muốn gì nhiều. Tôi chỉ muốn giữ lại một ít của cải để có thể sống thoải mái trong những ngày còn lại. Còn tất cả, tôi muốn phân phát chúng cho những người xứng đáng trước khi tôi chết. Tôi không muốn ai xâu xé hay hiểu lầm khi tôi nằm xuống.”
“Thưa Ngài, đừng nói dại dột, sức khỏe Ngài vẫn toàn hảo…”
Thiên Ân đưa ngón tay ra dấu cho Chapman yên lặng.
“Tôi muốn ngay hôm nay, bạn hãy thảo ra một kế hoạch chi tiết trong việc phát mại toàn diện tất cả những tài sản của tôi. Ba mươi phần trăm trong tổng số, bạn sẽ chia đều cho gia đình tôi theo danh sách này. Ba mươi phần trăm nữa, bạn sẽ chia đều cho toàn thể nhân viên trong mọi công ty của Thiên Ân. Còn bốn mươi phần trăm sau cùng, bạn sẽ phân phối theo tỷ lệ cho các cơ quan từ thiện theo như danh sách này. Tôi biết đây là một công tác rất trái ý và gây sự đau lòng cho riêng bạn, nhưng mong bạn cố gắng giúp tôi”.
Chapman lắc đầu, giọng ông ta chìm xuống trong cảm xúc.
“Thưa Ngài, tôi vẫn nghĩ là Ngài quá vội vàng. Sức khỏe Ngài còn giữ Ngài lại với chúng tôi một thời gian khá dài. Tôi không hiểu. Tôi thương yêu Ngài với tất cả thành kính và tôi muốn tiếp tục ở bên Ngài, phục vụ và học hỏi… Nhưng ý Ngài trên hết.”
“Chapman, tôi yêu cái cá tính đặc biệt của bạn già. Bạn luôn luôn lo lắng cho người khác hơn là cho bản thân của chính bạn. Bạn có nghĩ gì về tương lai của bạn không, khi tập đoàn các công ty Thiên Ân không còn hiện hữu?”
“Tôi đã theo Ngài 35 năm nay. Tôi đã quên tôi. Chỉ có hạnh phúc của Ngài là điều tôi quan tâm”.
Thiên Ân nắm chặt tay Chapman. Ông nói với tất cả trìu mến.
“Tôi muốn bạn chuyển ngay qua trương mục của bạn 50 triệu Mỹ kim. Và tôi muốn bạn tiếp tục ở cạnh bên tôi cho tới khi tôi trả được một món nợ mà tôi đã hứa hẹn từ 50 năm trước. Khi tôi trả xong lời hứa, tôi sẽ tặng bạn tòa lâu đài này; và sẵn sàng nằm xuống trong an bình.”
Người kế toán trưởng giật mình như vừa thức dậy từ một cơn mê… “Thưa Ngài, 50 triệu Mỹ kim, tòa lâu đài này… quả thực tôi không xứng đáng…”.
Thiên Ân gật gù. “Trong tất cả tài sản thâu lượm được từ bao năm qua, tôi vẫn nghĩ là tình thân hữu của bạn là cái tài sản lớn nhất của tôi. Những gì tôi gửi tặng bạn ngày hôm nay thực không nghĩa lý gì so với lòng trung thành và sự tận tụy của bạn trong suốt 35 năm qua. Bạn thông hiểu được nghệ thuật sống cho người khác và quên mất bản thân mình. Với tư cách này, bạn đã thành một người quân tử với đầy đủ ý nghĩa của danh từ này
Bây giờ, bạn cứ theo lời tôi và mau mắn thi hành kế hoạch. Thời gian là một tài sản tôi còn rất ít, đừng hoang phí.” Chapman quay mặt, dấu giòng nước mắt chỉ chực để tuôn trào.
“Còn lời hứa gì của Ngài? Chúng ta đã sống cạnh nhau như anh em trong nhà mà sao không bao giờ tôi nghe Ngài đề cập đến vấn đề này?”
Thiên Ân cười nhẹ và đứng dậy. “Sau khi bạn già đã hoàn tất huấn lệnh sáng nay của tôi, tôi sẽ ngồi xuống với bạn một lần nữa. Và tôi sẽ nói cho bạn nghe một bí mật tôi chưa hề chia sẻ với ai, kể cả vợ tôi, từ 50 năm qua.”
