“Với một tinh thần tự nguyện, bạn sẽ làm tốt bất cứ việc gì mà không cần phải đắn đo chọn lựa.” – Hãy làm việc với nỗ lực cao nhất!
Trong cuốn sách “The Pursuit of Happiness” (Đi tìm hạnh phúc), nhà tâm lý học David G. Myers kể lại cuộc gặp gỡ giữa ông và một vị mục sư da đen người Nam Phi, vào thời điểm ở Nam Phi vẫn còn tồn tại nạn phân biệt chủng tộc.
Myers đã hỏi vị mục sư rằng, ông có cảm thấy hạnh phúc khi phải sống trong một xã hội như vậy không? Vị mục sư đã nói rằng, những gì thuộc hoàn cảnh bên ngoài không quan trọng bằng thái độ biết điều chỉnh bản thân bên trong mỗi cá nhân.
Vị mục sư lập luận rằng, tuy ông sinh ra và lớn lên trong hoàn cảnh nghèo khó nhưng ông tin rằng tiền bạc không mua được hạnh phúc cuộc sống: “Chẳng hạn ở Mỹ, người ta có một cuộc sống sung túc hơn, nhưng phần đông trong số họ lại luôn sống trong tâm trạng lo âu và không cảm thấy hạnh phúc. Còn tôi, tuy có phải sống trong hoàn cảnh bị kỳ thị đi chăng nữa, tôi vẫn hiểu rằng, màu da của tôi không phải là nguyên nhân khiến tôi hạnh phúc hay không. Rất nhiều người có màu da trắng nhưng họ vẫn sống trong lo âu và bất hạnh đấy thôi! Nếu tôi là người da trắng thì tôi vẫn cứ trở thành một mục sư và cũng phải làm những công việc bình thường mà một mục sư phải làm. Vậy thì, cuộc sống hạnh phúc hay không là do thái độ và hành vi của bản thân tôi quyết định!”.
Có một nghiên cứu khá phức tạp nhưng cũng rất thú vị bàn về “mối liên hệ giữa việc làm chủ bản thân và cảm nhận hạnh phúc”. Nghiên cứu này chia con người thành hai loại: những người biết làm chủ bản thân và những người luôn bị người khác điều khiển. Những người biết làm chủ bản thân thì có khả năng ứng phó một cách dễ dàng với stress, làm việc và học tập có hiệu quả hơn so với những người không biết làm chủ bản thân. Myers, một trong những tác giả của công trình nghiên cứu trên, trích dẫn ý kiến của nhà nghiên cứu Angus Campbell thuộc Đại học Michigan: “Có một sự khác biệt rất có ý nghĩa giữa những người có năng lực làm chủ bản thân với những người hoàn toàn bị hoàn cảnh bên ngoài chi phối”. Quả thực, nếu chúng ta không biết làm chủ bản thân, không biết mình phải có thái độ sống như thế nào trong những hoàn cảnh khó khăn, không biết mình phải làm gì để thích nghi và để vượt lên hoàn cảnh, thì chúng ta khó mà cảm thấy hạnh phúc. Trái lại, nếu biết cách thích nghi và vượt lên hoàn cảnh, thì đến một lúc nào đó, tình thế cũng sẽ thay đổi, một hoàn cảnh mới sẽ đến.
Đành rằng chúng ta không thay đổi được cả thế giới, nhưng chúng ta có khả năng làm chủ bản thân bằng hai cách. Thứ nhất, chúng ta hãy tập trung sự chú ý vào những điều khiến mình cảm thấy tự do, thoải mái hơn là những gì bó buộc, ngăn trở. Thay vì cứ chú ý vào những điều kiện ràng buộc mình, chúng ta có thể xác định xem mình có thể làm được những gì trong hoàn cảnh hiện tại. Thứ hai, chúng ta có thể điều chỉnh lại mục tiêu của mình cho phù hợp hơn với hoàn cảnh thực tế, rồi tiếp tục cố gắng chứ không bỏ cuộc. Tôi có quen biết một thanh niên từ lúc anh ta mới nhập cư vào Mỹ. Ban đầu, anh làm việc trong một cửa hàng bán thức ăn nhanh. Vì chưa học hết bậc phổ thông trung học nên anh đành phải chấp nhận công việc hiện tại, tuy nhiên, anh luôn mong muốn tìm được một công việc khác tốt hơn. Và rồi, anh quyết định theo học đại học vào ban đêm. Suốt mười năm dài vừa làm vừa học, cuối cùng, anh cũng đã lấy được bằng kỹ sư điện tử. Và thật may mắn, anh đã tìm được một việc làm mới mà anh thực sự yêu thích với mức lương cao hơn.
Trường hợp của anh thanh niên kể trên là minh chứng cho việc biết xác định những việc mình có thể làm để thay đổi hoàn cảnh khó khăn hiện tại. Biết định hướng cho tương lai là một điều rất cần thiết, để từ đó, chúng ta có thể đạt được những mục đích lớn lao hơn. Còn nếu như mục đích sống của chúng ta quá lớn lao đến độ không khả thi thì hãy điều chỉnh lại cho phù hợp với tình hình thực tế, và chia thành nhiều giai đoạn nhỏ hơn, thích hợp hơn để có thể thực hiện được một cách dễ dàng.
Mỗi sáng thức dậy, chúng ta hãy nghĩ suy về những việc làm cụ thể mà chúng ta có thể làm để thay đổi cuộc đời mình theo chiều hướng tích cực. Cuộc sống luôn hứa hẹn rất nhiều điều kỳ diệu, nếu ta biết cách thích nghi với hoàn cảnh và tận tâm tận lực làm việc. Không một ai có thể biết trước chuyện gì sẽ xảy ra với cuộc đời mình trong một tháng, một năm hay năm mười năm tới! Nhưng chúng ta vẫn luôn tin rằng, tương lai là kết quả của hiện tại, ngày mai đang bắt đầu từ ngày hôm nay. Với những nỗ lực hết sức trong khả năng của bản thân, chắc chắn chúng ta sẽ gặt hái thành công.
